User Rating: 5 / 5

 Keyingi kuni, O'zbekiston Respublikasi hukumati tomonidan tashkil etilgan "Orol dengizi hududi - ekologik innovatsiyalar va texnologiyalar zonasi" yuqori darajadagi xalqaro konferensiya o'z ishini yakunladi.

Konferensiyada 28 davlatdan 250 ga yaqin ishtirokchilar, nufuzli xalqaro tashkilotlarning rahbarlari va vakillari, shu jumladan Markaziy Osiyo mintaqaviy ekologik markazi, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Yevropa iqtisodiy komissiyasi, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot dasturi, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Markaziy Osiyo uchun Preventiv diplomatiya bo'yicha mintaqaviy markazi, Jahon banki va boshqalar. Osiyo Taraqqiyot Banki, Evropa investitsiya banki, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki, shuningdek xorijiy davlatlar va xususiy kompaniyalar.

Delegatsiyalarda yetakchi atrof-muhit bo'yicha ekspertlar va Markaziy Osiyo mamlakatlaridan kelgan iqlim tarmog'i a'zolari, O'zbekiston Ekologik partiyasi rahbarlari, Qoraqalpog'iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, Davlat geologiya qo'mitasi, O'zgidromet va boshqa muhim tematik bo'limlarning rahbarlari ishtirok etdilar.

Konferensiyada muhokama qilingan mavzular Markaziy Osiyo mintaqaviy ekologik markazining Orol dengizi havzasi CAMP4ASB uchun iqlim o'zgarishiga moslashish va uning oqibatlarini yumshatish dasturining asosiy maqsadlariga mos keladi.

Konferensiya ishtirokchilariga Orolbo'yi mintaqasida ekologik va ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatni yaxshilashga qaratilgan va donorlar tomonidan moliyalashtirishga qaratilgan loyihaviy takliflar to'plami taqdim etildi.

Ta'kidlash joizki, Nukus xalqaro platformasi fuqarolik jamiyati tashkilotlarining O'rta Osiyoda Parijdan keyingi iqlim jarayoni masalalari bo'yicha mintaqaviy va global muloqotda ishtirokini kengaytirish masalalarini muhokama qilish uchun katta imkoniyatlar ochdi.

Yuqori darajadagi konferensiya Orol dengizi mintaqasi aholisining ekologiyasi va yashash sharoitlarini yaxshilashga qaratilgan qo'shma tadbirlarni amalga oshirishda investitsiyalarni jalb qilish va mintaqaviy hamkorlikni mustahkamlashga yangi turtki berdi. Jumladan, ekologik toza texnologiyalarni ishlab chiqish va joriy qilishni nazarda tutadigan; "yashil iqtisodiyot" tamoyillarini kompleks ravishda amalga oshirish, iqlim o'zgarishiga moslashish choralari, cho'llashish va atrof-muhitning migratsiyasini oldini olish; shuningdek, energiya va suvni tejash texnologiyalari va ekoturizmni rivojlantirish.

Ushbu anjuman doirasida Mo'ynoq shahriga, Orol dengizining quruq tubiga sayohatlar tashkil etildi. Shuningdek, O'rta Osiyo mintaqaviy ekologik markazining Orol dengizi havzasi uchun CAMP4ASB iqlim o'zgarishiga moslashish va yumshatish dasturi doirasida amalga oshiriladigan va qo'llab-quvvatlanadigan tegishli "yashil" texnologiyalar va loyihalarning  ko'rgazmasi. Ekologik marafonning o'tkazilishi Xalqaro konferensiyaning muhim va ahamiyatli voqeasi bo'ldi.

Ekologik marafon keng xalqaro hamjamiyat va O'zbekiston aholisining e'tiborini O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Orolbo'yi mintaqasini ekologik innovatsiyalar va texnologiyalar zonasi deb e'lon qilish, shuningdek, BMT shafeligida Orol dengizi mintaqasida inson xavfsizligi bo'yicha ko'p tomonlama ishonchli jamg'arma faoliyatini qo'llab-quvvatlashga qaratildi.

Anjuman davomida Orol dengizining qurishi muammosi milliy va mintaqaviy chegaralardan tashqariga chiqadigan fojia ekanligi to'g'risida keng tushunchaga erishildi. Shubhasiz, bu bizning davrimizdagi eng yirik global ekologik ofatlardan biri bo'lib, ekologik, iqlimiy, ijtimoiy-iqtisodiy va gumanitar oqibatlarga olib keladi, bu Orol dengizi havzasi mamlakatlari va umuman global ekotizimning barqaror rivojlanishiga bevosita tahdid soladi.

Orol dengizini tiklash allaqachon mumkin emas, ammo u bilan bog'liq salbiy oqibatlarni yumshatish mumkin. Orol dengizi inqirozining atrof-muhitga va Orol dengizi mintaqasida yashovchi millionlab odamlarning turmush tarziga zararli ta'sirini kamaytirish, shuningdek, iqlim ta'sirini kamaytirish yoki oldini olish bugungi kunda eng muhim vazifa hisoblanadi.

Konferensiya natijalari bo'yicha kommyunike qabul qilindi, unda konferensiya ishtirokchilari tomonidan "Orol dengizi hududi - ekologik innovatsiyalar va texnologiyalar zonasi" konseptsiyalari loyihasi, shuningdek, donorlar tomonidan moliyalashtirish uchun taqdim etilgan Orolbo'yida ekologik va ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatni yaxshilashga qaratilgan loyiha takliflari to'plami ma'qullandi. BMT Bosh assambleyasining maxsus rezolyutsiyasida O'zbekiston Respublikasining Orolbo'yi mintaqasini ekologik innovatsiyalar va texnologiyalar zonasi deb e'lon qilish to'g'risidagi tashabbusini qo'llab-quvvatlash to'g'risida qaror qabul qilindi.

Shunday qilib, BMTning "Orolbo'yi mintaqasi – ekologik innovatsiyalar va texnologiyalar zonasi" shaeligida tashkil etilgan yuqori darajadagi xalqaro konferensiya Oroldengizi atrof-muhitini tiklash bo'yicha faol harakatlar va amaliy tadbirlarga yangi va muhim turtki berdi va O'zbekiston ekologik xavfsizlikni ta'minlash bo'yicha qat'iy choralarga tayyor ekanligini namoyish etdi.

User Rating: 5 / 5

Орол денгизининг ҳозирда қолган қисмида артемиялар яшайди. Бу жонзотнинг фойдаси катта дейишади. Хўш, артемия нима, у қандай жонзот? Унинг аҳамияти нимада, ундан нима мақсадларда фойдаланилади? 
– Дунё тажрибасида артемия цисталари асосида олинган маҳсулотлар 5 та соҳада, яъни аквамаданият саноатида, агросаноат комплексида, фармацевтика, медицина ва косметологияда кенг қўлланилади. Артемия цисталаридан тайёрланган маҳсулотларнинг қарийб 90 фоизи аквамаданият соҳасида ишлатилади. Чунки ушбу ноёб маҳсулотнинг таркиби юқори миқдордаги протеин, аминкислотаси ва витаминларга бой. 
Овланадиган балиқлар ҳамда қисқичбақасимон турларини кўпайтиришда ундан бошланғич озуқа сифатида ҳам фойдаланади. Паррандачиликда ҳам ушбу маҳсулотни юқори даражада оқсилга тўйинган қўшимча озуқа сифатида фойдаланилади. 
Артемия цистасидан озиқланган парранданинг иммунитети мустаҳкамланади, ўсиши тезлашади. Умуман артемия қишлоқ хўжалиги соҳасида ҳайвонларнининг биофаол қўшимча озуқаси, ветеринар дори воситаси сифатида ҳамда ўғитда микробиологик жараёнларни фаоллаштиришда кенг қўлланади. 
Фармацевтика, медицина соҳасида артемия цистаси бойитилган озуқа маҳсулоти сифатида ҳам донг таратган. Уни эндокрин ва қон-томир тизими касалликларининг олдини олишда, озиқланишда биологик фаол қўшимча сифатида, шунингдек, нуклеин кислотаси, йод манбаси, канцерегон касалликларни даволашда саратонга қарши дори сифатида қўлланади. 
Артемия цистасининг яна бир хусусияти у терининг иммунитетини табиий мустаҳкамлайди, атроф-муҳитдаги агрессив таъсирлардан ҳимоя қилади, терининг қайта тикланишини стимуллаштиради, ультрабинафша нурлардан асрайди, токсинларни ҳайдаб чиқаради, тери рангини яхшилайди ва сув-липид мувозанатини сақлайди. Шунинг учун ушбу маҳсулот бутун дунёда, асосан, ривожланган шарқ давлатларида косметология соҳасида бебаҳо маҳсулот ҳисобланади. 
Орол денгизидаги артемиялар ҳақида, яъни уларнинг популяциясининг шаклланиши ҳақидаги илк маълумотлар 1980 йилларнинг охирларида пайдо бўлди. Ўзбекистон Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими олимлари томонидан улар устида тадқиқот ишлари олиб борила бошлади. 1990 йилларнинг ўрталарига келиб артемиялар Орол денгизининг Ўзбекистон томонидаги акваториясини тўла эгаллай бошлади. Бунга сабаб денгизнинг жадал суратлар билан қуриб бошлаши ва шу боис сувининг шўрланишининг ортиб бориши эди. Табиийки шўрланиш ортган сари денгиздаги жонзотлар қирила бошларди, ўз навбатида бу артемияларнинг кўпайишига замин яратди. Чунки артемияларни еб қўядиган жонзотлар энди йўқ эди. Орол артемияларини овлаш 2000 йиллардан бошланди. Бу пайтлари Орол шарқий ва ғарбий қисмларга бўлингани билан ҳали ягона ҳавза эди. 
Денгизнинг шарқ қисмида сув камайиб, тузлилиги 165 грамм литрга етганди ва бу артемия популяциясининг ривожланиши учун қўлай шароит яратди. 
Амударё суви ҳам шарқ томонидан келиб тургани учун артемиянинг озуқа манбаи ҳам етарли бўлди. Ғарб қисмида эса бу пайтлари сувнинг тузлилиги 80 грамм литрга тенг эди. Артемиянинг фаол ривожланиши учун тузлилик миқдори 100 грамм литрдан ошиши керак. 2006 йилда Оролнинг шарқий қисми қуриб битди ва бир неча йиллардан сўнг ишлар ғарбий томонида давом эттирилди. 
Орол артемиясини ўзлаштиришнинг «иккинчи босқичи» 2009 йилда бошланди. Ана шу вақтлари Ғарбий қисмнинг тузлилик даражаси 100 грамм литрдан ошди. 
Ўзбекистон Республикаси Президентнинг 2017 йил 28-февралдаги ПҚ 2803-сон «2017-2018 йиллар даврида Қорақалпоғистон Республикасининг Мўйноқ туманини иқтисодий ривожлантириш ва аҳоли бандлигини таъминлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлари тўғрисида»ги Қарори ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 11 августдаги 614-сонли «Артемия цисталарини йиғиб олишга рухсатнома беришни тартибга солишга доир қўшимча чора-тадбирлари тўғрисида»ги Қарорларига асос артемия цисталарини йиғиб олишга рухсатнома бериш ваколати Қорақалпоғистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш қўмитасига ўтказилди.
Ҳозирги кунда артемия цисталарини йиғиш ва экспорт билан шуғулланувчи «ARTEMIA AND FEEDS MOYNAQ» ШК, «MTT ARTEMIA COMPANY» МЧЖ, «AKVAKULTURA IXTIOLOGIYA» ҚК МЧЖ «JASMIN COLD GROUP» МЧЖ, «MUYNOQ URDAKCHILIK» МЧЖ, «VISHE KRISHI TASHKENT» МЧЖ, «KARAKALPAK ARAL TRAVEL» МЧЖ ва «NUKUS IFTIXORI» ҚК МЧЖлари артемия цисталарини иккиламчи қайта ишлаб(саралаб, қуритиб, қадоқлаб) экспорт қилишни режалаштирган.
Орол денгизининг Ўзбекистон Республикаси акваторияси қирғоғидан артемия цисталарини йиғиб олувчи тадбиркорлик субъектлари сони йил сайин ортиб бормоқда. 2010 йилда 1 та субъект, 2017 йилда 9 та субъект, 2018 йилда 23 та субъект фаолият юритган бўлса, 2019 йилга келиб, улар сафига янгидан ташкил қилинган 4 та субъект қўшилди.

Қорақалпоғистон Республикаси Экология ва
атроф-муҳитни мухофаза қилиш қўмитасининг 
Назорат қилиш инспекцияси бошлиғининг ўринбосари А.Якубов

User Rating: 5 / 5

Дунё ресурслари институти эълон қилган хабарга кўра, Ўзбекистон сувнинг юқори танқислиги мавжуд бўлган мамлакатлар рўйхатига киритилди (25 ўрин). Рўйхатда 164 та давлат жой олган. Уларнинг орасида Афғонистон, Ироқ, Испания, Италия, Қирғизистонҳам, Миср, Португалия ва Туркия бор.

Сув танқислиги ўта юқори бўлган мамлакатлар рўйхатида эса, қўшнимиз Туркманистон билан бир қаторда 27 та давлат жой олган. Жумладан, Қатар, Исроил, Ливан, Эрон, Иордания, Ливия, Кувайт, Саудия Арабистони, БАА, Ҳиндистон ва Покистон бор.
Яна икки қўшнимиз Тожикистон ва Қозоғистон эса рўйхатнинг сув ўртача-юқори танқислиги мавжуд давлатлар қаторида турибди.
Ҳисоботда айтилишича бу мамлакатлар сув ресурсларининг 80 фоизи қишлоқ хўжалиги, саноат ва шаҳарларни таъминлашга сарфланмоқда.
Дунё ресурслари институти (WRI) сув танқислигининг салбий оқибатларини пасайтиришга ёрдам берадиган бир қанча тавсияларни ҳам келтириб ўтади.

• Қишлоқ хўжалигида сув ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш: далаларни суғориш учун мўлжалланган ирригация тизимини яхшилаш, кўп сув талаб қилмайдиган уруғлардан фойдаланиш, қишлоқ хўжалигининг тежамкор технологиялари бўйича изланишлар олиб бориш ва уларни жорий қилишга маблағ ажратиш.
• Сув таъминотидаги мавсумий тебранишларни мувозанатга келтириш учун сувни тозалаш иншоотлари ва сув омборларини лойиҳалаштириш ва қуришга маблағ йўналтириш.
• Сувдан такроран фойдаланиш йўлларини излаш. Масалан, Вашингтонда сув тозаловчи станция канализация сувларини тозалаш жараёнида биозолид (компост) олмоқда.

Ўзбекистонда сув тозалаш станциялари ва сув омборлари бор, аммо мамлакатнинг ирригация тизими абгор аҳволда. Бундан ташқари, аҳолини тоза ичимлик суви билан таъминлашда ҳам муаммолар бор. Шундай экан, ҳар биримиз сувдан оқилона фойдаланишимиз зарур.

User Rating: 5 / 5

Ўзбекистон Республикаси Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси Ўзбекистон Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги билан ҳамкорликда мамлакатимизда яшил ҳудудларни кенгайтириш, дарахтларнинг ноқонуний кесилиши каби ҳолатларга қарши қабул қилинаётган чора-тадбирларга бағишланган брифинг ташкил этилди.

2019 йил июнда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори билан тасдиқланган, 2019-2028 йилларда Ўзбекистонда биологик хилма-хилликни сақлаш стратегиясига кўра, муҳофаза қилинадиган табиий ҳудудларни кенгайтириш,ҳайвонлар ва ўсимликларнинг камёб ва йўқолиб бораётган турларини қайта тиклаш, биохилма-хилликни сақлаб қолиш соҳасидаги халқаро муносабатларни ривожлантириш каби жиҳатларга қаратилган амалий ишлар режалаштирилган эди.
Қайд этилишича, юртимизда ўсимликларнинг 11 минг, ҳайвонот оламининг эса, 15.600 дан ортиқ тури бор. Шундан 324 хил ўсимлик ва 184 турдаги жонзодлар Ўзбекистон Республикасининг Қизилкитобига киритилган.

Ўсимликларни муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш соҳасида ўтказилган давлат экологик назорати натижаларига кўра Республика миқёсида жами 2.524 та ҳуқуқбузарлик ҳолатлари аниқланган.

Ўсимлик дунёсига етказилган зарар 1.571 та даъво бўйича 2 млрд 243 млн. сўмни ташкил этиб, шундан 1.232 та маъмурий иш юзасидан 961,9 млн. сўм ундирилди.
«Ўсимлик дунёсини муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш тўғрисида»ги қонуни талабларини бузиш натижасида жисмоний ва юридик шахсларга нисбатан 189 та маъмурий ва жиноий иш очилган.

User Rating: 5 / 5

10-11 сентябрь кунлари иқлим ўзгариши билан боғлиқ бўлган муаммолар ҳамда бу муҳим ва мураккаб мавзуни қандай қилиб тўғри ёритиш кераклиги ҳақида батафсилроқ маълумотга эга бўлишни истаган журналистлар учун миллий тренинг бўлиб ўтди. “Иқлим ўзгариши – ОАВ учун долзарб мавзу” тренинги Марказий Осиё минтақавий экологик маркази кўмагида Иқлим ўзгаришларига мослашиш ва Орол денгизи ҳавзасида унинг асоратларини камайтириш (CAMP4ASB) лойиҳаси доирасида ўтказилди.

User Rating: 5 / 5

    Сув бу - ҳаёт. Унинг ҳар томчисида ўн саккиз минг олам қуввати яширинган.
Биз одамлар ҳаётида сув энг муҳим ўринни эгаллайди. Чунки у ижтимоий ва маиший ҳаётимизда беминнат ёрдамчи, инсоният тараққиётининг асосидир.
Аммо биз одамлар табиатнинг мана шундай улуғ инъомини ҳамиша ҳам қадрлайвермаймиз. Шуни унутмаслик керакки, ҳар қандай инъомнинг чеки-чегараси бор.